بررسی بافت های اولیه و ثانویه درتوده های گرانیتوئیدی شمال گلپایگان همراه با تجدید نظر در سن جای گیری آن ها بر اساس روابط صحرایی و فسیل شناسی

توده های گرانیتوئیدی شمال شرق گلپایگان در یک مجموعه دگرگونی تیپ بارووین نفوذ کرده و در برخی نقاط موجب دگرگونی همبری در سنگ های مجاور خود شده اند. برخی از این توده ها در نمودار مثلثیqap در قلمرو تونالیت، گرانودیوریت، گرانیت، آلکالی فلدسپار گرانیت، مونزوگرانیت، کوارتز دیوریت، کوارتزمونزونیت و کوارتز مونزودیوریت قرار می گیرند. دایک های آپلیتی و پگماتیتی نیز در حاشیه توده ها مشاهده می شود. بافت های موجود در این گرانیتوئیدها در دو بخش شامل بافت های اولیه(1. بافت گرانیتی، 2. بافت پوئی کیلیتی، 3. بافت گرانوفیری) و بافت های ثانویه(1. هم رشدی های پرتیتی، 2. میرمکیت، 3. کلریتنیراسیون، 4. سریسیتیزاسیون، 5. کائولینیزاسیون) بررسی شده اند. بررسی بافت و کانی شناسی گرانیتوئیدها از جمله دارا بودن درشت بلورهای فلدسپات پتاسیم و نیز وجود زیرکن های گردشده در برخی از گرانیتوئیدهای بررسی شده احتمالاً می تواند بیان کننده یکی از مشخصات گرانیتوئیدهای نوع s یا گرانیتوئیدهای با منشأ پوسته ای باشد. اما وجود بافت گرانوفیری در برخی دیگر از گرانیتوئیدها ازجمله تونالیت های منطقه نشان می دهد که این توده ها، از نوع پلاژیوگرانیت بوده، جزء گرانیتوئیدهای نوع i یا گرانیتوئیدهای با منشأ گوشته ای محسوب می شوند. همچنین وجود بافت میلونیتی در برخی دیگر ازگرانیتوئیدهای شمال شرق گلپایگان که در شمال روستای ورزنه و شمال روستای اسفاجرد رخ نمون دارند، نشان می دهد این توده ها هم زمان با یک فاز کوه زایی(لارامید) تشکیل شده اند. با توجه به بررسی های انجام شده بر اساس فسیل کونودونت به دست آمده از کالک شیست های متبلور و همچنین آکریتارژ به دست آمده از اسلیت های منطقه- که برای اولین بار در زون سنندج- سیرجان معرفی می شوند، سن سنگ های متامورفیک که به پرکامبرین نسبت داده شده بود تجدید نظر شده است و متعلق به پالئوزوئیک دانسته شده است. همچنین سن گرانیتوئیدهای منطقه جوان تر از ژوراسیک پسین و قدیمی تر از الیگوسن تعیین شد. این نوشتار دلایل و شواهد تجدید نظر در سن جایگیری گرانیتوئیدهای شمال گلپایگان را بر اساس روابط صحرایی و فسیل شناسی برای اولین باردر قالب یک مقاله ارائه می کند. بنابر این با بررسی بافت و تعیین سن توده های گرانیتوئیدی شمال گلپایگان می توان نتیجه گرفت که این توده ها هم سن نبوده اند، بلکه برخی از این توده ها(گرانیتوئیدهای دارای بافت گرانوفیریا گرانیتوئیدهای نوع i) در زمان ژوراسیک و اوائل کرتاسه در طی فرورانش و قبل از برخورد قاره ها به وجود آمده اند، برخی دیگر (گرانیتوئیدهای دریافت 21/07/85 پذیرش11/9/86 دارای بافت میلونیتی) هم زمان با برخورد قاره ها در اواخر کرتاسه و هم زمان با پایان دگرشکلی ها، در پایان حوادث کوه زایی تشکیل شده اند و در نهایت برخی از گرانیتوئیدها(اغلب گرانیتوئیدهای نوعs) در اواخر کرتاسه- پالئوسن پس از برخورد صفحه عربی با صفحه ایران به وجود آمده اند.